21 stycznia wystąpi całkowite zaćmienie Księżyca, jedno z najciekawszych i najpiękniejszych zjawisk astronomicznych w 2019 roku. Będzie to jednocześnie ostatnia okazja do obserwacji całkowitego zaćmienia Księżyca w Polsce aż do września 2025 roku
Przypomnimy tylko, że do zaćmienia Księżyca dochodzi w momencie gdy Ziemia znajdzie się między Słońcem a Księżycem powodując, że promienie słoneczne nie docierają do naszego naturalnego satelity, a precyzując w momencie, gdy Księżyc znajduje się w całości w obszarze stożka cienia całkowitego Ziemi. A mówiąc jeszcze prościej, Ziemia po prostu rzuca cieć na Księżyc. W chwili zaćmienia, Księżyc przybiera nienaturalny brunatno-pomarańczowy kolor.
Sekwencja zaćmienia Księżyca we wrześniu 2015 roku, fot. Bartek Pilarski.
Przebieg zaćmienia:
Początek zaćmienia półcieniowego: 03:35
Początek zaćmienia częściowego: 04:34
Początek zaćmienia całkowitego: 05:41
Maksymalna faza zaćmienia 100%: 06:12
Koniec zaćmienia całkowitego:06:44
Koniec zaćmienia częściowego: 07:51
Koniec zaćmienia półcieniowego: 08:50
Wszystkie momenty podane w czasie polskim.
Całkowite zaćmienie Księżyca sfotografowane w Obserwatorium w Niedźwiadach w lutym 2008 roku przez Marka Nikodema.
Przed rozpoczęciem i po zakończeniu właściwego zaćmienia ma miejsce zaćmienie półcieniowe. Jednak jest ono tak nikłe, że wiele osób nawet go nie zauważy, gdy to się stanie. Księżyc przemieszcza się z zachodu na wschód przez cień Ziemi. W nocy 21 stycznia 2019 r. najbliżej środka cienia przesuwa się południowy biegun Księżyca, spodziewamy się więc , że w czasie zaćmienia południowa połowa Księżyca będzie ciemniejsza niż północna.
Księżycowa tarcza w czasie zaćmienia przybiera miedziany kolor. Chociaż nasz naturalny satelita jest wówczas całkowicie zanurzony w ciemnym cieniu Ziemi, atmosfera Ziemi załamuje (lub wygina) światło słoneczne, a dłuższe fale światła (czerwonego i pomarańczowego) przechodzą dalej, oświetlając rozproszonym, delikatnym czerwono-miedzianym światłem powierzchnię Księżyca. W rzeczywistości, gdybyśmy wówczas byli na Księżycu, zobaczylibyśmy całkowite zaćmienie Słońca.
Każde zaćmienie Księżyca jest inne, różni się barwą oraz stopniem jasności cienia, w zależności od różnych warunków, m.in. głębokości zanurzenia w cień ziemski, odległości Księżyca od Ziemi, stopnia zapylenia ziemskiej atmosfery czy wysokości Księżyca nad horyzontem podczas zjawiska.
Faza zjawiska, która będzie widoczna wizualnie rozpocznie się o godz. 04:33 – to kontakt U1 będący początkiem zaćmienia częściowego. W tym momencie tarcza Srebrnego Globu rozpocznie zanurzać się w główny cień Ziemi. Tarcza Księżyca będzie „wygryzana” przez ziemski cień w tempie około 1,47% na minutę. W trakcie rozpoczęcia częściowego zaćmienia wysokość Księżyca nad horyzontem będzie wynosić:
Szczecin 29,5 st.
Gdańsk 27 st.
Niedźwiady 27,2 st.
Suwałki 24,5 st.
Poznań 28,2 st.
Toruń 27,1 st.
Warszawa 25,7 st.
Biała Podlaska 24,4 st.
Urzędów 25,2 st.
.Kraków 26,4 st.
Rzeszów 25,0 st.
O godz. 05:41 rozpocznie się zaćmienie całkowite. Faza całkowita zaćmienia potrwa 63 minuty.
Częściowe zaćmienie Księżyca, lipiec 2017 rok. Podobny widok ujrzymy rankiem 21 stycznia, fot.Marek Nikodem.
Ze względu na to, że w czasie zaćmienia, Księżyc będzie położony nisko nad widnokręgiem, nadarzy się okazja do wykonania malowniczych ujęć zaćmionego Księżyca w połączeniu z ziemskim krajobrazem. Prognozy pogody na czas zjawiska są optymistyczne. Mimo wczesnej pory oraz chłodu, nie zniechęcajmy się do obserwacji tego pięknego zjawiska, bowiem nie prędko nadarzy się podobna okazja.
tekst. Marek Nikodem
